Illustratie Eliane Gerrits

 

Regelmatig werd ik het afgelopen jaar uitgenodigd voor een voorstelling van een kind. Het ging dan niet om een paar valse noten op een aftandse viool of een warrig toneelstuk waarin iemand giechelend uit zijn rol viel. Nee, ik heb een vijftienjarige foutloos Liszt horen spelen en een Hamlet gezien waarbij ik vergat dat de hoofdrol door een kind werd vertolkt. Het ging hier om kinderen die ook tienen halen op school en goed zijn in sport.

Zijn dit allemaal wonderkinderen? Nee. Op een enkeling na zijn dit gemiddelde kinderen, met dit verschil dat ze van minuut tot minuut gemanaged worden. Door hun ouders, een leger muziek-, sport- en wiskundeleraren, en vaak ook nog door professionele coaches die hen tegen een forse vergoeding voorbereiden op de selectie voor een topuniversiteit.

Een privéschool, zeer prijzig, maar door velen gezien als een voorwaarde voor succes, is maar het begin. Eenmaal daar wordt er naarstig gezocht naar manieren om zich te onderscheiden. Zo ken ik ouders die tijdens de reguliere wiskundelessen op school een privéleraar lieten komen. Alleen voor hun kind, welteverstaan, dat in een aparte ruimte deze lessen volgde.

De prijskaartjes die aan dit alles hangen zijn hoog. Natuurlijk kun je ook niet aan deze race meedoen. Je kind komt dan op een middelmatig college terecht, waar ze het op een middelmatige carrière voorbereiden.

Maar de weg die de geprivilegieerde kinderen afleggen, gaat niet over rozen. Zij mikken met z’n allen op het handjevol Ivy League-universiteiten, waar voor weinigen plek is. Stuk voor stuk hebben deze kinderen maximale scores op de toelatingstesten en een cv dat je eerder verwacht bij een manager van een internationaal bedrijf dan bij een achttienjarige. Zo hebben leiderschapskwaliteiten, goede mondelinge en schriftelijke vaardigheden, zijn meertalig en sociaal.

Daarbij moeten ze ook nog eens concurreren met Aziatische kinderen met tijgerouders die Harvard Girl op hun nachtkastje hebben liggen. Deze bestseller uit 2000 staat vol tips om het karakter van je kind te ontwikkelen. Zo dwongen de ouders van Harvard girl Liu haar gedurende lange tijd ijs vast te houden, een lesje in uithoudingsvermogen.

Alle ouders die ik hier ontmoet voelen zich gevangen in dit systeem, omdat ze zich gedwongen zien mee te doen. Gesprekken gaan hier vrijwel altijd over, hoe ik ook mijn best doe het onderwerp te vermijden. Nooit zijn kinderen gewoon leuk of vervelend. Niemand beschouwt de kindertijd als een magische periode. Het gaat altijd over college en hoe je daar komt.

Vanmorgen arriveerden de uitverkorenen, de klas van 2017, op de campus van de universiteit van Princeton: gespierde jongens en gebruinde meiden met tennisrackets en hockeysticks.

Ergens daartussen liep een tenger meisje met twee staartjes dat haar Pillow Pet, een kussen in de vorm van een hond, in haar beide handen geklemd hield. Ze zag er eerder 13 dan 17 uit, en moe.

Haar moeder, al even tenger en moe, stapte uit een auto met een Texaans nummerbord. Waarschijnlijk had ze het hele stuk gereden om haar dochter naar haar nieuwe leven te brengen. Om morgen vermoedelijk het hele stuk alleen terug te gaan rijden. Geen moeite te veel. Alles voor de toekomst van je kind.

Verschenen in NRC Handelsblad, 10 september 2013